Giriş — Bir Öğretmen Adayının Sessiz Bekleyişi
Mezun oldunuz; yıllarca hazırlandınız, sınavlar, üniversite bitirme ödevleri, stajlar derken nihayet adım adım “gerçek öğretmen” olma hayalinize yaklaştınız. Şimdi gözleriniz Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) atama ilanında. Ama o sırada kafanızda bir soru beliriyor: “Mülakatta bana kaç puan verilir, neye göre değerlendirilirim?” Bu yazıda, öğretmenlik mülakat puanlarının neye göre belirlendiğini; resmi verilere, akademik çalışmalara ve gerçek dünyadan örneklere dayalı, ama samimi ve anlaşılır bir dille birlikte ele alacağız.
Öğretmenlik Atamaları: KPSS ve Mülakatın Rolü
Öğretmen olmanın ilk adımı genellikle Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS)’dir. Bu sınav; genel yetenek, genel kültür, eğitim bilimleri ve alan bilgisini ölçer. Ancak öğretmen atamalarında yalnızca yazılı sınav yeterli değil. 2016’dan itibaren MEB, adayların sadece bilgi değil; sözlü sunum, iletişim, temsil kabiliyeti gibi niteliklerini de değerlendirmek için sözlü mülakat (veya “interview”) sistemini devreye almıştır. ([Academia][1])
2024 itibarıyla yapılan düzenlemeyle; mülakat puanı, toplam atama puanında eşit ağırlık taşıyor: KPSS puanı %50, sözlü sınavdan alınan puan da %50. ([Ensonhaber][2])
Bu değişim, öğretmenlik mesleğini sadece bilgi temelli değil; iletişimcen, empatik ve etkili bir eğitici olarak da görmeyi amaçlıyor.
Mülakat Puanı Nasıl Hesaplanıyor?
Değerlendirme Ölçütleri
MEB’in yayımladığı atama kılavuzlarında, sözlü sınavda değerlendirilecek kriterler açıkça belirtiliyor. Adayların; öğretmenlik mesleğini temsil etme, ders anlatımı / öğretim becerisi, iletişim / hitabet yeteneği, mesleki duruş, özgüven ve alana hâkimiyet gibi boyutlarda değerlendirilmesi bekleniyor. ([Kamudan Ajans][3])
Bazı kaynaklara göre, sözlü sınavda adaydan “örnek bir ders anlatımı” yapması isteniyor; bu da klasik soru-cevap değil, “gerçek sınıf ortamı” simulasyonu şeklinde olabiliyor. ([DergiPark][4])
Taban Puanlar ve Kontenjana Göre Seçim
Örneğin 2025 atamasında, her öğretmenlik alanı için kontenjanın üç katı aday sözlü sınava çağrılıyor. ([Memur 365][5])
Sözlü sınavda başarılı sayılabilmek için geçmiş yıllarda genellikle 70/100 gibi bir taban puan uygulaması olduğu örneklendirildi. ([Evde Bitkisel Tedavi][6])
Ancak sözlü puan ne kadar yüksek alındığı kadar — KPSS puanı da hatırı sayılır önemde. Çünkü nihai atama puanı hem yazılı hem sözlüden geliyor; biri düşükse diğeri yeterince yüksek olsa bile denge kurulması zor olabiliyor.
Gerçek Dünyadan Hikâyeler ve Bilimsel Eleştiriler
Adayların Gözünden: Objektiflik Tartışması
Bir grup öğretmen adayıyla yapılan araştırmada, neredeyse hepsi sözlü mülakatın “objektif bir değerlendirme yöntemi” olmadığını söylüyor. Değerlendirme sürecinde komisyon üyelerinin tutumu, verilen süre, soruların niteliği ve sonuçların ilan edilme biçimi gibi değişkenlerin net olmadığını belirtiyorlar. ([Acarindex][7])
Bu belirsizlik, kimi adaylarda umut bırakırken; bazılarında hak kaybı, hayal kırıklığı getirebiliyor.
Araştırmalar Ne Diyor?
Akademik bir çalışmada, sözlü mülakat ile aday seçim sürecinin “örgütsel adalet” perspektifinden analizinde; adayların çoğu süreci adaletsiz bulduğunu, “kayırmacılık” ve “tesadüfi değerlendirme” gibi endişelerin yaygın olduğunu beyan etmiş. ([Academia][8])
Ayrıca eleştirilen bir nokta da KPSS’nin (özellikle alan ve eğitim bilimleri soruları açısından) içerik geçerliliği. Bir başka çalışmada, KPSS sorularının öğretmenlik meslek derslerini yeterince kapsamaması, yani gerçek öğretim yetkinliğiyle arada bağ kopukluğu olduğu vurgulanmış. ([Academic Journals][9])
Bu durumda mülakatı, bilgiyi değerlendiren KPSS’nin tamamlayıcısı olarak — ama yöntemi tartışmalı bir araç olarak görmek mümkün.
Mülakatta Başarılı Olmak — Ne Yapmalı?
Ders anlatım pratiği yapın. Özellikle 30 dakikalık gerçekçi bir ders simülasyonu sahneleyip, anlatım, ton, beden dili, ifade akıcılığı gibi detayları çalışın.
Mesleki duruş ve özgüven önemli. Sadece bilginizi değil; öğretmen kimliğinizi, iletişiminizi ve kendinize güveninizi göstermeye çalışın.
Alan bilginizi tazeleyin. KPSS ile kazanılan bilgi kadar; alan günceli, pedagojik yaklaşımlar gibi konular da sorulabilir.
Empati ve iletişim becerisi. Çünkü mülakat yalnızca “soru‑cevap” değil; öğretmen olmanın bir yansıması.
Düşünmeye Davet: Sizin Görüşünüz Nedir?
Sizce öğretmen atamalarında yazılı sınav (KPSS) + mülakat dengesi adil mi?
Mülakat, adayın gerçek öğretmenlik kabiliyetini ölçmede yeterli bir araç olabilir mi? Yoksa alternatif yöntemler mi düşünülmeli?
Hangi kriterler sizin gözünüzde en önemli: alan bilgisi mi, iletişim becerisi mi, yoksa pedagojik yaklaşım mı?
Topluluk olarak bu sorular üzerine konuşmak; öğretmenlik atama sürecini birlikte daha şeffaf, adil ve güvenilir kılabilir.
[1]: “(PDF) ELT Teacher Candidates’ Views on Turkey’s Interview System”
[2]: “Öğretmen atamalarında yeni mülakat sistemi Resmi Gazete’de”
[3]: “Öğretmen Atama Mülakat Puanlama Kriterleri Belli Oldu”
[4]: “Teacher Evaluation and Assessment System in Türkiye from the …”
[5]: “MEB sözleşmeli öğretmenlik mülakat tarih, yerleri ve KPSS taban …”
[6]: “Öğretmenlik mülakat puanları neye göre belirleniyor?”
[7]: “[PDF] İNGİLİZ DİLİ ÖĞRETİMİ ÖĞRETMEN ADAYLARI’NIN TÜRKİYE’DE ÖĞRETMEN …”
[8]: “Perceived Fairness of Teacher Selection Process in Turkey”
[9]: “Teacher recruitment in Turkey: Analysis of teacher selection exams in …”