Yurt Dışında İkamet Eden Türk Vatandaşları GSS Sayılmakta Mıdır? Tartışmaya Açık Bir Soru
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’nin sağlık sisteminden ne kadar yararlanabiliyor? Gerçekten bu vatandaşlar, Türk devletinin sağladığı sağlık güvencelerinden tam anlamıyla faydalanabilir mi? Yıllardır bu konuda pek çok spekülasyon yapıldı, çeşitli uygulamalar ve yasalar gündeme geldi. Ancak hâlâ net bir cevap bulunamayan bir konu var: Yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşları, Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına girer mi?
Gelin, bu soruya cesurca bir yaklaşım sergileyelim. Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, devletin sunduğu sağlık güvencelerinden yararlanabilecekse, o zaman gerçekten adil bir sistemden söz edebilir miyiz? Ya da bu vatandaşların, ülke dışında yaşamaları dolayısıyla, sistemin dışında bırakılmaları sadece “yabancı” oldukları için mi? Bunu derinlemesine inceleyelim.
GSS ve Yurt Dışındaki Türk Vatandaşları: Bir Ayrımcılık mı?
Yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının GSS kapsamına alınıp alınmaması, her ne kadar belirli bir hukuki çerçevede düzenlenmiş olsa da, uygulamanın eksiklikleri ve anlaşmazlıkları bu konuda ciddi tartışmalara yol açmaktadır. Türkiye’de ikamet etmeyen vatandaşlar, belirli şartlar altında GSS’ye dahil olabiliyorlar, ancak bu, her zaman sorunsuz bir işlem olmuyor.
Öncelikle, yurt dışında yaşayan bir Türk vatandaşı, Türkiye’deki sosyal güvenlik sistemine dahil olmak için belirli bir prim ödemek zorunda. Ancak bu primin oranı, çoğu zaman hem yüksek hem de adaletsiz olarak değerlendiriliyor. Peki, yıllarca Türkiye’de sigortalı olarak çalışan bir birey, yurt dışında çalışmaya başladığında bu kişi, neden aynı hakları kazanamıyor? Hangi gerekçeyle, yalnızca yaşadığı ülkenin sağlık sistemine tabi olma zorunluluğu getiriliyor?
Sağlık Güvencesi Hakkı: Yurt Dışında Yaşayanlar İçin Ne Kadar Geçerli?
Yurt dışında yaşayan vatandaşlar, Türkiye’deki sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için belirli bir katkı payı ödemek zorundalar. Fakat çoğu zaman, bu katkı payı, elde edilen gelirle orantılı değil. Örneğin, Avrupa ülkelerinde yaşayan bir Türk vatandaşı, Avrupa’nın güçlü sağlık sistemine dahil olduğu için, pek çok sağlık hizmetini ücretsiz veya düşük maliyetle alabiliyor. Buna karşın, Türkiye’deki GSS primi, genellikle bu kişinin gelirinden bağımsız, sabit bir rakam olarak belirleniyor.
Birçok kişi, bu düzenlemenin tam anlamıyla hakkaniyete dayalı olmadığını düşünüyor. Yurt dışında yaşamaya başlamış bir birey, Türkiye’deki sağlık hizmetlerini doğrudan kullanmıyorsa, neden o kişi Türk devletine prim ödemek zorunda bırakılıyor? Hangi mantıkla, sadece vatandaşlık bağı bu tür bir yükümlülük doğuruyor? Sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı, sadece ikamet edilen yerle mi sınırlandırılmalı?
Yurt Dışında Yaşayan Türkler İçin Hangi Hakkaniyetli Çözüm Önerilebilir?
Bu sorular, gerçekten de büyük bir eksiklik oluşturuyor. Yurt dışında ikamet eden bir Türk vatandaşı, Türk devletinin sunduğu sağlık hizmetlerinden faydalanabilmeli ve bunun için ödediği prim, onun gelir durumuna göre daha adil bir şekilde hesaplanabilmeli. Yurt dışındaki vatandaşlara yönelik bu tür bir sistem, hem Türkiye’nin sosyal güvenlik sistemine katkıda bulunmalarını sağlar, hem de onların sağlık güvencelerini adil bir biçimde temin eder.
Fakat gerçekçi bir çözüm önerisi sunulamadığı sürece, bu durumun devam etmesi, vatandaşların adaletsizlik algısını daha da artıracaktır. Örneğin, yurt dışındaki Türk vatandaşlarına, Türkiye’deki sağlık sisteminden faydalanma hakkı verilirken, bunun için ödediği katkılarla Avrupa’daki ya da bulundukları ülkenin sağlık sistemine de katkı yapmaları sağlanabilir. Hem kendi ülkelerinin hem de bulundukları ülkenin sağlık sistemine katkı sağlamak, daha dengeli bir model olabilir.
Sonuçta, Bu Adaletsizliğe Son Verilmeli Mi?
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının sağlık güvenceleri, gerçekten de büyük bir problem. Bu sistemin eksiklikleri, yalnızca bir kağıt üzerinde kalan düzenlemelerle sınırlı kalıyor ve çoğu zaman bireyler için işlevsel olmuyor. Türkiye’nin, yurt dışındaki vatandaşlarını GSS kapsamına alırken daha esnek, daha adil bir çözüm bulması gerekiyor. Peki, sizce bu adaletsizlik devam etmeli mi? Yurt dışında yaşayan bir Türk vatandaşı, ülkesinin sağlık güvencesine gerçekten hak ediyor mu? Bu konuda görüşlerinizi paylaşmaya ne dersiniz?